Warisan leluhur kang adi luhung awujud basa lan sastra. Salah sijining saka warisane yaiku dembang dolanan. Tembang dolanan minangka sastra lisan, bisa dimangerti amarga saka gethok tular saka wong siji marang wong liyane. Mula ana tetembungan sing diowahi utawa ora padha. Bedaning tetembungan sing ana ing tembang dolanan amarga dipasake karo dhaerahe uga dilarasake karo kahananing jaman.
Tembang dolanan sing arep dionceki ing kene tembang dolanan “jamuran”
jamuran…
ya ge gethok….
jamur apa…ya ge gethok…
jamur payung ngrembuyung kaya lembayung…
sira bedhek jamur apa…
Jamur iku wujude bunder. Nalika dolanan tembang jamuran, bocah-bocah mbentuk bunderan kanthi gandhengan lan ngubengi bocah sing ana ing tengah minangka sing dadi kanthi nembang jamuran. Anggone dolanan tembang jamuran bocah-bocah ora nganggo sandhal. Sawise tembang jamuran rampung ditembangake, bocah sing ana ing tengah nyebutake jenise jamur sing dikarepake. Umpama nyebut jamur “parut”, mula bocah sing gandhengan mau nguculake gandhengan saka kancane banjur mbentuk jamur parut yaiku ngadeg kanthi gondhelan tembok, wit, utawa liyane sing bisa dienggo gondhelan. Sawise iku bocah sing ana ing tengah ngithik-ithik dlamakane kancane. Yen sing diithik-ithik ngguyu, mula bocah mau ngganteni dadi ana ing tengah. Terus nglakokake kaya wiwitan mau nganti kabeh bocah rumangsa bosen lan kesel.
Saka tembang jamuran iki aweh pitutur: menawa kita kudu ngutamakake karukunan, nyawiji, tanpa cecongkrahan lan pasulayan, dudu tukaran lan tawuran. Nanging kudu gandhengan, gelem urip rukun karo liyane tanpa mbedakake bandha donya, drajat, pangkat, ayu baguse, agama, nanging karo sapa wae kudu gelem gandhengan utawa urip nyawiji. Yen urip rukun, nyawiji, bisa nyiptakake katentreman kang bakal dirasakake dening wong akeh. Nanging yen tawuran lan ana pasulayan ndadekake rasa was-was, wedi, bingung lan ora bisa ngrasakake ayem tentrem.
Tembang dolanan iki uga aweh piwulang yen kabeh wong iku padha ing ngarsane Pangeran. Lan kita kudu andhap asor marang wong liya, masia sugih, ayu, pinter, nanging kudu nyopot sandhale.
Saliyane iku saka tembang dolanan jamuran iki, uga aweh pitutur supaya kita yen diparingi tugas, kudu nindakake jejibahan mau kanthi tenanan lan tanggung jawab, adil, ora njupuk darbeke liyan, bares lan prasaja.
Nanging eman banget, amarga tembang jamuran iku saiki jarang dianggo malah jarang bocah-bocah saiki ngerti tembang jamuran apa maneh mangerteni maksud kang kinandhut ana ing tembang jamuran.
Mula perlu banget tembang dolanan diwulangake marang para siswa ing tataran endhek kaya siswa TK lan SD. Supaya bocah-bocah nalika isih cilik bisa ngecakake maksud sing ana ing tembang. Saengga nalika wis gedhe wis kulina urip rukun karo liyane.
(Iki mau sing bisa dakaturake ngenani tembang dolanan jamuran. seneng banget yen ana sing wis maos paring lan urun gagasan murih lestarine budaya Jawa)
Category Archives: Uncategorized
asem asem bandeng
Bahan:
bandeng 1 wae
wortel 2
manisa 1
jeruk pecel 1
Bumbu :
bawang 5 siung
brambang 3 siung
bawang bombay 1
tomat 2
lombok rawit 7
lombok abang gedhe 2
uyah lan gula
Carane :
1. Bandeng diilangi sisike diumbah resik lan ditugel dadi 2 banjur dikeceri jeruk pecel separo
2. wortel diilangi kulite diumbah lan diirisi
3. manisa dionceki kulite banjur diumbah lan diirisi cilik-cilik
4. Nggodhog banyu 2 gelas dicemplungi kabeh bumbu sing wis dirajang, uga ditambah uyah lan gula. bandeng dicemplungake
5. Yen wis umub wortel lan manisa dicemplungake
6. Yen wis mateng, lan arep dientas dikeceri jeuk pecel separo.
sugeng nyobi !!!
tembang dolanan
suwe ora jamu
jamu godhong tela
suwe ora ketemu
temu pisan gawe gela
gundhul pacul
gundhul gundhul pacul cul gembelengan
nyunggi nyunggi wakul kul gembelengan
wakul ngglimpang segane dadi salatar
wakul ngglimpang segane dadi salatar
cublak suweng
cublak cublak suweng
suwenge ting gelenter
mambu ketundhung gudel
pak empo lera lere
sapa ngguyu ndhelikake
sir sir pong dhele gopong
sir sir pong dhele gopong
Parikan
Sapi wedhus mangan suket
suket ijo ya ana ing sawah
mrih lingkungan ora dadi reged
mbuwang regedan ing tempat sampah
tempat sampah kabehe loro
siji ijo sijine kuning
mrih sekolah katon royo
kita kudu padha nata mening
ronaldo dolanan semangka
semangkane wujude bunder
cah sekolah kudu seneng maca
tembe mburi dadi wong pinter
Mesi lagi dolanan klapa
klapa mau dienggo nyawat
ayo padha eling wong tuwa
sing nglairne uga ngerawat
klapa mau dadi mencolot
mencolot banter ngenani tumpeng
eling wong tuwa nyambut gawe abot
mula ayo sinau sing mempeng
Tumpeng mau kanggo pak Camat
amarga rusak ya didandani
marang wong tuwa ya kudu kurmat
kudu manut ya kudu bekti
tomcat iku ana ing sawah
nging saiki saba ing kutha
ayo kanca sing sregep sekolah
mrih mbesuke ora rekasa
Azis gagap menek klapa
wis tekan dhuwur dicokot ula
aja lali marang wong tuwa
sing ngopeni lan nggedhekne kita
Ronaldo rambute brintik
rambut brintik ra bisa dawa
mrih lingkungan kita resik
ayo kabeh kudu padha njaga
Ki Daus main akrobat
ngangkat montor karo siji tangan
awak kita supaya sehat
aja njajan sembarangan
Panjurungku
Ngger
apa sing ana ing pikiranmu ???
nalika kowe nyekel buku kanggo sinau
nalika mangkat sekolah kanggo golek ilmu
Ngger
delengen tumetesing kringet wong tuwamu
tan ana rasa gela amarga rekasa
dina-dina jinangkah kanthi lila
sengkute ginawe mrih brayat mulya
ngger
apa sing ana ing ati
nalika ngerti nganti bengi wong tuwamu lagi bali
ngrajut panguripan mrih mukti
ngger
apa sing ana ing niyatmu
nggo ngranggeh gegayuhanmu
mrih gawe mongkoge wong tuwamu
ngger
tan kendhat wong tuwa memuji
mrih kowe bisa migunani
Parikan
Sapi wedhus mangan suket
suket ijo ya ana ing sawah
mrih lingkungan ora dadi reged
mbuwang regedan ing tempat sampah
tempat sampah kabehe loro
siji ijo sijine kuning
mrih sekolah katon royo
kita kudu padha nata mening
ronaldo dolanan semangka
semangkane wujude bunder
cah sekolah kudu seneng maca
tembe mburi dadi wong pinter
Ngger
apa sing ana ing pikiranmu ???
nalika kowe nyekel buku kanggo sinau
nalika mangkat sekolah kanggo golek ilmu
Ngger
delengen tumetesing kringet wong tuwamu
tan ana rasa gela amarga rekasa
dina-dina jinangkah kanthi lila
sengkute ginawe mrih brayat mulya
ngger
apa sing ana ing ati
nalika ngerti nganti bengi wong tuwamu lagi bali
ngrajut panguripan mrih mukti
ngger
apa sing ana ing niyatmu
nggo ngranggeh gegayuhanmu
mrih gawe mongkoge wong tuwamu
ngger
tan kendhat wong tuwa memuji
mrih kowe bisa migunani
mbisu
mingkem …rapet…dhipet
tanpa swara
meneng…..
tanpa tembung
tanpa ukara
apa sing mbingkemu???
apa sing nyumpeli lathimu???
sakabehe pitakon apa ora korungu ???
nging…ra suwe kababar
tembung mbengung gemrunggung
sakecap koucap tembung ‘pusat’
lucu
agawe gumuyu wong sing nesu
cuwa lan gawe ati mendhela
pangrekuhmu
tan kendhat koulungake tanganmu
kocekel…rapet
tan bisa uwal saka gandhenganmu
kandhamu
apa kowe lali ???
nalika ora ana sapa-sapa
aku tansah ana ing sisihmu
aku ora bakal ninggalake kowe dhewe
apa kowe lali ???
yen tekaku kotampa ing atimu
kowe tansah urip karo aku salawase
kanggo ngrasakake endahe dina-dina ing tembe
pangrengkuhmu
ngilangake kapangku
tekamuaweh karenan ing atiku
kandhamu
gawe kakuwatan dina-dinaku
sih piwlasmu tan winates ing uripku
Ijen
Sowang…suwung
Ora ana sapa-sapa
Kabeh padha lunga
Ninggalake lara lapa ing nala
Sowang…suwung
Sepi…tan ana sing kari
Mung perih kang ngancani
jawamateri7 